Αιματουρία

 Aίμα στα ούρα;

Τι είναι η αιματουρία;

Η αιματουρία είναι η παρουσία αίματος στα ούρα ενός ατόμου. Οι δύο τύποι αιματουρίας είναι

• Mακροσκοπική αιματουρία - όταν ένα άτομο μπορεί να δει  ίχνη αίματος στα ούρα ή μεγαλύτερη πσότητα  αίματος στα ούρα του.

• Μικροσκοπική αιματουρία - όταν ένα άτομο δεν μπορεί να δει το αίμα στα ούρα του, ωστόσο φαίνεται μέσα από το μικροσκόπιο.

Τι προκαλεί αιματουρία;

Λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι μπορεί να έχουν αίμα στα ούρα περιλαμβάνουν :

• λοίμωξη στην ουροδόχο κύστη, στα νεφρά ή στον προστάτη

• τραύμα

• έντονη άσκηση

• ιογενείς νόσοι, όπως ο ιός της ηπατίτιδας-α που προκαλεί ηπατική νόσο και φλεγμονή του ήπατος

• σεξουαλική δραστηριότητα

• Εμμηνόρροια

• ενδομητρίωση - ένα πρόβλημα στις γυναίκες που συμβαίνει όταν το είδος ιστού που κανονικά υπάρχει στην μήτρα αναπτύσσεται κάπου αλλού, όπως η ουροδόχος κύστη

Οι πιο σοβαρές αιτίες αιματουρίας είναι:

• καρκίνος της ουροδόχου κύστης ή του νεφρού

• φλεγμονή του νεφρού, της ουρήθρας, της ουροδόχου κύστης ή του προστάτη - ένας αδένας σε σχήμα καρυδιού στους άνδρες που περιβάλλει την ουρήθρα και βοηθά στηδημιουργία του σπέρματος

• διαταραχές της πήξης του αίματος, όπως η αιμορροφιλία

• δρεπανοκυτταρική αναιμία - μια γενετική διαταραχή στην οποία ο οργανισμός ενός ατόμου δημιουργεί μη φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια

• πολυκυστική νεφρική νόσος-μια γενετική διαταραχή στην οποία αναπτύσσονται στα νεφρά ενός ατόμου πολλές κύστεις .

Πιθανότητες εμφάνισης αιματουρίας

Οι άνθρωποι που είναι πιθανότερο να αναπτύξουν αιματουρία μπορεί, να

• έχουν ένα διογκωμένο προστάτη

• έχουν πέτρες στο ουροποιητικό

• να λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αραιωτικών του αίματος (αντιπηκτικών), της ασπιρίνης και άλλων παυσιπόνων και των αντιβιοτικών

• κάνουν έντονη άσκηση, όπως τρέξιμο σε μεγάλες αποστάσεις

• έχουν βακτηριακή ή ιογενή λοίμωξη, όπως στρεπτόκοκκο ή ηπατίτιδα

• έχουν οικογενειακό ιστορικό νεφροπάθειας

• έχουν ασθένεια ή πάθηση που επηρεάζει ένα ή περισσότερα όργανα

Ποια είναι τα συμπτώματα της αιματουρίας;

Τα άτομα με μεγάλη αιματουρία έχουν ούρα ροζ, κόκκινο ή καφέ χρώματος. Ακόμα και μια μικρή ποσότητα αίματος στα ούρα (μερικές σταγόνες) μπορεί να προκαλέσει αλλαγή του χρωμάτος στα ούρα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα άτομα με σοβαρή αιματουρία δεν έχουν άλλα σημεία και συμπτώματα. Άτομα με σοβαρή αιματουρία που περιλαμβάνει θρόμβους αίματος στα ούρα(πήγματα) μπορεί να έχουν πόνο στην ουροδόχο κύστη ή πόνο στην οσφύ (περιοχή των νεφρών).

Πώς διαγιγνώσκεται η αιματουρία;

Ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει τη αιματουρία ή την αιτία της αιματουρίας απο

• το ιατρικό ιστορικό

• τη κλινική εξέταση

• ανάλυση ουρων

• πρόσθετες δοκιμασίες

Η κλινική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα :

Δακτυλική εξέταση του ορθού.

Μια δακτυλική εξέταση του ορθού είναι μια εξέταση του προστάτη και του ορθού. Η δακτυλική εξέταση από το ορθό χρησιμοποιείται για να ελέγξει για φλεγμονή του προστάτη, για ένα διογκωμένο προστάτη ή για καρκίνο του προστάτη.

Γυναικολογική εξέταση.

Μια γυναικολογική εξέταση είναι μια οπτική και κλινική εξέταση των πυελικών και γεννητικών οργάνων μιας γυναίκας για να ελέγξει για προβλήματα που μπορεί να προκαλούν αίμα στα ούρα.

Ανάλυση Ουρων

Ο γιατρός μπορεί να εξετάσει τα ούρα στο ιατρείο χρησιμοποιώντας μια ράβδο μέτρησης (στικ ούρων) ή μπορεί να τα στείλει σε εργαστήριο για ανάλυση. Μερικές φορές οι εξετάσεις ούρων με τη χρήση μιας ράβδου μέτρησης βάρους μπορεί να είναι θετικές, παρόλο που ο ασθενής δεν έχει αίμα στα ούρα, πράγμα που οδηγεί σε μια "ψευδώς θετική" εξέταση. Ο γιατρός μπορεί να ψάξει για ερυθρά αιμοσφαίρια εξετάζοντας τα ούρα με το μικροσκόπιο πριν παραγγείλει περαιτέρω εξετάσεις.

Πριν από τη λήψη ενός δείγματος ούρων, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει από μια γυναίκα πότε είχε την τελευταία έμμηνο ρύση. Μερικές φορές το αίμα από την περίοδο μιας γυναίκας μπορεί να μπει στο δείγμα ούρων και να οδηγήσει σε μια ψευδώς θετική εξέταση για αιματουρία. Η εξέταση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται αφού η γυναίκα σταματήσει την έμμηνο ρύση.

Πρόσθετες εξετάσεις

Μερικές φορές, ένας γιατρόςθα ελέγξει ξανά τα ούρα του ασθενούς. Εάν τα δείγματα ούρων ανιχνεύσουν πάρα πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια, ο γιατρόςμπορεί να παραγγείλει πρόσθετες εξετάσεις:

• Εξέταση αίματος.

• Αξονική υπολογιστική τομογραφία (CT).

• Κυστεοσκόπηση.

Μια κυστεοσκόπηση μπορεί να ανιχνεύσει καρκίνο στην ουροδόχο κύστη ενός ασθενούς.

• Νεφρική βιοψία. 

Η βιοψία μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση εάν η αιματουρία οφείλεται σε νεφρική νόσο.

• Μαγνητική απεικόνιση (MRI).

Μια μαγνητική τομογραφία μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση προβλημάτων σε μεμονωμένα εσωτερικά όργανα, όπως η ουροδόχος κύστη ή ο νεφρός.

Αντιμετώπιση

Οι γενικές αρχές της θεραπείας είναι οι εξής:

• Η αιματουρία είναι ένα σημάδι και όχι η ίδια μια ασθένεια. Έτσι, η θεραπεία πρέπει να κατευθύνεται στην αιτία που την προκαλεί.

• Ασυμπτωματική (μεμονωμένη) αιματουρία γενικά δεν χρειάζεται θεραπεία χρειλάζεται όμως διερεύνηση.

• Σε καταστάσεις που σχετίζονται με μη φυσιολογικές κλινικές, εργαστηριακές ή απεικονιστικές μελέτες, μπορεί να απαιτείται θεραπεία, κατά περίπτωση,

• Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη με ορισμένες ανατομικές ανωμαλίες (π.χ. απόφραξη της ουρητηροπυελικής συμβολής , όγκος ή σημαντική ουρολιθίαση) .

• Η διαιτητική τροποποίηση συνήθως δεν ενδείκνυται, εκτός από τα παιδιά που μπορεί να τείνουν να αναπτύξουν υπέρταση ή οίδηματα ως αποτέλεσμα της αρχικής διάγνωσης της νόσου (π.χ. νεφρίτιδα).

• Οι ασθενείς με επίμονη μικροσκοπική αιματουρία πρέπει να παρακολουθούνται κάθε 6-12 μήνες για την εμφάνιση σημείων ή συμπτωμάτων ενδεικτικών προοδευτικής νεφρικής νόσου.

Φαγητό και διατροφή

Οι ερευνητές δεν έχουν βρει ότι η κατανάλωση τροφής και η διατροφή παίζουν κάποιο ρόλο στην πρόκληση ή στην πρόληψη της αιματουρίας.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΥΣΤΕΩΣ

10 Ερωτήσεις και απαντήσεις για τον καρκίνο της κύστης

Ε. Τι εννούμε με τον όρο αιματουρία

Α.Αιματουρία θεωρούμε την ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ορατές μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά η κοινώς σε αυτή ο άρρωστος ουρεί ούρα που περιέχουν αίμα.Τα φυσιολογικά ούρα έχουν ωχροκίτρινο χρώμα και διαυγή καθαρή όψη.Κάθε αλλαγή σε αυτούς τους χαρακτήρες ,σημαίνει συνήθως ύπαρξη παθολογικών στοιχείων ( αίματος ,πύου κ.λ.π.), και επομένως διαταραχή της ποιότητας των ούρων.Θέλω να διευκρινίσω ότι δεν πρόκειται για πάθηση αλλά για σύμπτωμα ή όπως λέγεται στην ιατρική γλώσσα ,πρόκειται για κλινική εκδήλωση που είναι κοινή σε πάρα πολλές ασθένειες.Θα πρέπει να διαχωρίζεται η αιματουρία απο την ουρηθρορραγία, κατά την οποία εξέρχεται αίμα απο την ουρήθρα ( ο σωλήνας δηλ.που συνδέει την κύστη δια μέσου του οποίου εξέρχονται τα ούρα), ή συνέχεια ή κατά διαστήματα ,οπωσδήποτε όμως ανεξάρτητα της ούρησης.Συνήθως οι ασθενείς με μακροσκοπική αιματουρία (πού βλέπουν αίμα στα ούρα) , παρουσιάζονται στο γιατρό τρομοκρατημένοι, με το φόβο ότι αιμορραγούν υπερβολικά, γεγονός όμως που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ,καθ'οτι η αιμορραγία που υπάρχει είναι πολύ μικρότερης βαρύτητας και δύσκολα χρειάζεται κάποιος μετάγγιση λόγω της αιματουρίας.Φθάνει να σκεφτούμε ότι όταν καμμιά φορά ανοίγει η μύτη μας , χρειάζονται μόνο 2-3 σταγόνες για να χρωματίσουν μία λεκάνη με νερό.Ανεξάρτητα όμως της βαρύτητας της αιματουρίας ,δεν θα πρέπει ποτέ κανείς να αγνοεί αυτό το σύμπτωμα καθ'οτι αποτελεί ένδειξη παθολογικής κατάστασης μέχρι αποδείξεως του εναντίον.Βέβαια υπάρχουν και οι πριπτώσεις που ο ασθενής βλέπει κομμάτια αίμα στα ούρα τα λεγόμενα πήγματα αίματος ,γεγονός που υποδηλώνει ότι η αιματουρία είναι σοβαρού βαθμού και σε αυτή τη περίπτωση θα πρέπει άμεσα να μεταβεί κάποιος στο νοσοκομείο.

Ε. Ποιά είναι όμως η αιτία ή οι αιτίες της αιματουρίας;

Α. Τα αίτια αυτά συνήθως τα ξεχωρίζουμε σε αίτια που βρίσκονται έξω απο το ουροποιητικό σύστημα και σε αίτια που βρίσκονται σε αυτό.Τα αίτια είναι διαφορετικά ανάλογα και με την ηλικία.Άλλες αιτίες για παράδειγμα είναι υπεύθυνες συνήθως σε ένα παιδί και άλλες σε ένα ενήλικα 60 ετών.

Αίτια εκτός του ουροποιητικού αφορούν κυρίως άλλες ειδικότητες , αλλά επειδή ο Ουρολόγος είναι συνήθως ο γιατρός στον οποίο απευθύνεται ο άρρωστος με την αιματουρία και ο πρώτος που αρχίζει τον διαγνωστικό έλεγχο, θα τα αναφέρω εν συντομία.

α ) Διάφορες αιματολογικές παθήσεις όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία , οι αιμορραγικές διαθέσεις κ.α

β) Καρδιαγγειακές παθήσεις όπως η ενδοκαρδίτιδα κ.λ.π.

γ) Η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων

δ) Ο σακχαρώδης διαβήτης κ.λ.π.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσω ότι δεν πρέπει ποτέ να αποκλείεται η πιθανότητα να συνυπάρχει μια απο τις παθήσεις αυτές με κάποια ουρολογική πάθηση που να προκαλεί την αιματουρία.Ακόμα υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι ορισμένες αιτίες όπως η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων , οι αιμορραγικές διαθέσεις δεν μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση αιματουρίας,παρα μόνο αν υπάρχει κάποια βλάβη στο ουροποιητικό σύστημα όπως ένα νεόπλασμα, μία φλεγμονή κ.λ.π.

Όσον αφορά τα αίτια απο το ουροποιητικό , εύκολα μπορούμε να πούμε οτι δεν υπάρχει ουρολογική ή νεφρολογική πάθηση που να μην μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση αίματος στα ούρα. Παρ'ολα αυτά στην αναζήτηση των αιτιών μιας αιματουρίας , σε εμάς τους γιατρούς πάντα η πρώτη σκέψη στρέφεται και θα πρέπει να στρέφεται σε μια κακοήθεια , ένα νεόπλασμα, και μόνο όταν αυτό αποκλεισθεί, πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο ύπαρξης κάποιας άλλης πάθησης.

Ε. Είπατε στην αρχή ότι τα ούρα έχουν συγκεκριμένους χαρακτήρες, και η αλλαγή των χαρακτήρων αυτών οφείλονται σε παθολογικές αιτίες ,όπως στην περίπτωση μας στην ύπαρξη αίματος σε αυτά. Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που διακρίνουν την αιματουρία;

Α. Κάθε αιματουρία παρουσιάζει συνήθως ορισμένα χαρακτηριστικά που σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό τη διάγνωση.Πρέπει να δούμε αν η αιματουρία είναι αρχική ή τελική,ανώδυνη ή επώδυνη (αν πονάει ή όχι), αυτόματη(δηλ.χωρίς κανένα εμφανή λόγο) ή μετά απο κούραση,ταξίδια,κ.λ.π., μικρή ή μεγάλη,μικροσκοπική ή μακροσκοπική .Έτσι ανάλογα πότε εμφανίζονται τα αιματηρά ούρα στη διάρκεια της ούρησης, η αιματουρία διακρίνεται σε αρχική εάν βγούν αιματηρά ούρα στην αρχή και μετά καθαρά πρός το τέλος, σε τελική εάν βγούν καθαρά στην αρχή και αιματηρά στο τέλος, και ολική εάν καθ'ολη τη διάρκεια της ούρησης, απο την αρχή έως το τέλος τα ούρα είναι αιματηρά.Αυτό εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί και στο ιατρείο με την λεγόμενη μέθοδο των τριών ποτηριών , εάν δηλ. ουρήσει ο ασθενής διαδοχικά σε τρία ποτήρια.Η αιματουρία χαρακτηρίζεται αρχική εάν αίμα στα ούρα περιέχεται μόνο στο πρώτο ποτήρι και καθαρά στα άλλα ,τελική εάν τα ούρα είναι αιματηρά στο τελευταίο ποτήρι και καθαρά στα άλλα και ολική αν και τα τρία ποτήρια έχουν αιματηρά ούρα.Η διάκριση αυτή αν και είναι σχηματική ,έχει κάποια σημασία στην αναζήτηση της προέλευσης της αιματουρίας, δεδομένου ότι η αρχική αιματουρία προέρχεται κυρίως απο την ουρήθρα, η τελική απο την κύστη και η ολική απο τα νεφρά ,χωρίς βέβαια αυτό να είναι απόλυτο, γιατί όταν η αιματουρία είναι μεγάλη, παρουσιάζεται σαν ολική είτε προέρχεται απο τη κύστη είτε απο τον προστάτη. Η αιματουρία διακρίνεται επίσης ανάλογα με το αν συνοδεύεται από πόνο ή όχι σε ανώδυνη και επώδυνη. Η πρώτη αποτελεί συχνή εκδήλωση των νεοπλασμάτων του ουροποιητικού συστήματος ενώ η δεύτερη χαρακτηρίζει κυρίως τη λιθίαση ( πέτρα στο νεφρό τον ουρητήρα ή την κύστη).Παρόλα αυτά, όταν η αιματουρία ειναι μεγάλη, τόσο που να σχηματίζει αιμοπήγματα μπορεί ένα από αυτά να φράξει τον ουρητήρα και να προκαλέσει κωλικό.Η αιματουρία στο νεόπλασμα χαρακτηρίζεται ακόμα από το ότι εμφανίζεται συνήθως αυτόματα χωρίς να προηγηθεί καμιά αιτία, αντίθετα προς την αιματουρία της λιθίασης, που τις πιο πολλές φορές παρουσιάζεται μετά από κόπωση και υποχωρεί με την κατάκλιση του αρρώστου. Η βαρύτητα μιας αιματουρίας διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση και, ανάλογα μ'αυτή,τα ούρα χρωματίζονται, λιγότερο ή περισσότερο ερυθρά. Στις πολύ ελαφρές περιπτώσεις, η αιματουρία είναι μικροσκοπική ενώ στις βαρύτερες το χρώμα των ούρων μπορεί να είναι ρόδινο, ερυθρό ή να δίνει την εντύπωση σκέτου αίματος. Σημείο μεγάλης αιματουρίας είναι ο σχηματισμός μεγάλων αιμοπηγμάτων -κομμάτια απο αίμα που έχουν ακανόνιστο σχήμα -που σημαίνει ότι το αίμα είναι τόσο πολύ που δε προλαβαίνει να αραιωθεί στα ούρα και και πήζει μέσα στο αποχετευτικό σύστημα Τα αιμοπήγματα αυτά συχνά παίρνουν σχήμα ανάλογο προς το τμήμα της αποχετευτικής οδού από το οποίο προέρχεται η αιμορραγία. Έτσι σε βαριές νεφρικές αιματουρίες, τα πήγματα είναι σαν μακαρόνια αποτελούν δηλαδή ακριβώς το εκμαγείο του ουρητήρα ενώ στις αιιματουρίες που προέρχονται από την κύστη, έχουν σχήμα ακανόνιστο σαν "κομμάτια συκωτιού» όπως χαρακτηριστικά περιγράφονται συνήθως από τον άρρωστο. Αντίθετα προς τα μεγάλα αιμοπήγματα, τα μικρά παρουσιάζονται σε ελαφρές αιματουρίες και συνήθως έχουν χρώμα σκούρο ή καφεοειδές. Η παρουσία των μεγάλων κυρίως αιμοπηγμάτων αλλάζει, πολλές φορές, το χαρακτήρα μιας αιματουρίας, που στην αρχή μπορεί να είναι ανώδυνη, γίνεται όμως επώδυνη, όταν ένα ή περισσότερα πήγματα φράζουν τον ουρητήρα ή την ουρήθρα, προκαλώντας ανάλογα είτε κωλικό του νεφρού , είτε έντονη δυσουρία και πόνο στην ούρηση που μπορεί να φτάσει και σε τέλεια επίσχεση(κατακράτηση) των ούρων Στην τελευταία αυτή περίπτωση, κύστη γεμίζει με αιμοπήγματα και αυτό λέγεται αιματοκύστη. Η αιματοκύστη παρουσιάζεται συνήθως σε μεγάλες αιματουρίες της κύστης και του προστάτη, και πιο σπάνια στις αιμορραγίες του νεφρού, στις οποίες είναι πιο συχνή η εμφάνιση κωλικού Η αιματοκύστη χρειάζεται πολλές φορές άμεση χειρουργική επέμβαση, αν ο καθετηριασμός και οι πλύσεις τής κύστης δεν μπορούν να την απαλλάξουν από τα πήγματα.

Ε. Πότε έχουμε βαριά αιματουρία και πώς την ξεχωρίζουμε απο την ελαφριά αιματουρία.

Α. Τέτοιες μεγάλες αιματουρίες, που μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη από αιμοπήγματα παρατηρούνται συνήθως σε νεοπλάσματα του ουροποιητικού συστήματος (καρκίνωμα νεφρικού παρεγχύματος, αιμαγγειώματα νεφρού, θηλώματα ή καρκινώματα της νεφρικής πυέλου και της κύστης, υπερτροφία και πιο σπάνια καρκίνωμα του προστάτη ,σε κακώσεις του νεφρού ( μετά ένα τροχαίο, μία πτώση, ένα ατύχημα γενικά.) που επικοινωνούν με την αποχετευτική μοίρα, μετά από εγχειρήσεις, και καμιά φορά, σε πολυκυστικούς νεφρούς και σε ορισμένες σπάνιες παθήσεις όπως είναι η νόσος του Βοurneνille, οι κιρσοί νεφρού κλπ .Στις πιο πάνω περιπτώσεις η ποσότητα του αίματος που χάνεται είναι τόσο σημαντική, που μπορεί σε ένα ή δύο 24ωρα να δημιουργήσει τέτοια απώλεια αίματος που να αναγκάσει σε επείγουσα επέμβαση για να αντιμετωπιστεί η αιματουρία.

Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που τα ούρα χρωματίζονται κόκκινα, μας δίνουν την εντύπωση ότι περιέχουν αίμα ,χωρίς όμως αυτό να οφείλεται στην ύπαρξη αίματος στα ούρα, αλλά σε κάποιες άλλες αιτίες.

Α. Στην εξέταση του αρρώστου που παρουσιάζει αιματουρία πρέπει να δίνεται προσοχή στα εξής σημεία

την εξακρίβωση αν πρόκειται πράγματι για αιματουρία ή μήπως το ερυθρό χρώμα των ούρων οφείλεται σε άλλα αίτια όπως είναι η αιμοσφαιρινουρία, ο ίκτερος, οι πορφυρινουρίες η αλκαπτονουρία κ.λ.π. η λήψη διαφόρων φαρμάκων όπως αντιφυματικά όπως το Ριφαμπίν, διάφορα καθαρτικά πολύ της μόδας τελευταία αφού συστήνονται σε μερικές δίαιτες, μερικές βιταμίνες κ.α. Η λήψη ορισμένων τροφών που περιέχουν χρωστικές, όπως τα παντζάρια, χαρακτηριστικό είναι στα παιδιά μετά απο μεγάλη κατανάλωση γλυκών το Σαββατοκύριακο, μπορεί να παρουσιάσουν κόκκινα ούρα την Δευτέρα το πρωί (διαταραχή του πρωινού της Δευτέρας όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται),γιατί πολλές τροφές όπως κέικ,ζαχαρωτά περιέχουν μία χρωστική που λέγεται ροδαμίνη -β και χρωματίζει τα ούρα. Παρόλο ότι, τις πιο πολλές φορές, η όψη των αιματηρών ούρων είναι αρκετά χαρακτηριστική και διαφέρει από την όψη των ούρων που περιέχουν μια από τις ουσίες που ανέφερα, παρουσιάζονται και περιπτώσεις αμφίβολες, στις οποίες μόνο η ανεύρεση ερυθρών αιμοσφαιρίων στη" μικροσκοπική εξέταση θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση της αιματουρίας. Άλλα και στην περίπτωση αυτή, χρειάζεται να εξεταστεί μήπως το αίμα προέρχεται από αιτία που βρίσκεται έξω από το ουροποιητικό σύστημα ,και η ανάμειξη του με τα ούρα γίνεται μετά από την ούρηση, όπως στη γυναίκα που έχει περίοδο, που το αίμα προέρχεται απο εκεί και κατά την διάρκεια της ούρησης αναμειγνύεται με τα ούρα. Άλλο σημείο που πρέπει να δώσουμε προσοχή, κυρίως ο γιατρός είναι:

Η ανεύρεση της αιτίας της αιματουρίας.Αυτή στηρίζεται στο πολύ καλό ιστορικό και την εξέταση και στον εργαστηριακό και ακτινολογικό έλεγχο. Το ιστορικό μπορεί να αναφέρει κάποια πάθηση γνωστή στον άρρωστο που μπορεί να αφορά είτε το ουροποιητικό είτε άλλο σύστημα και που μπορεί να είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση της αιματουρίας.Στο ιστορικό θα πρέπει ο ασθενή να περιγράψει ει δυνατόν λεπτομερώς ,εάν δηλ. αυτή η αιματουρία ήταν ανώδυνη ή επώδυνη, αν πονούσε δηλ., εάν περιείχε πήγματα αίματος ,θρόμβους, αυτά τα κομματάκια που είπαμε προηγμένως, αν συνοδευόταν απο κωλικό ,αν ξέρει ότι έχει κάποια λιθίαση, πέτρα σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος, αν ήταν αρχικά τα ούρα κόκκινα και προς το τέλος καθάρισαν ή αν ήταν καθαρά στην αρχή και έγιναν κόκκινα προς το τέλος, ή ήταν κόκκινα καθ'ολη τη διάρκεια της ούρησης. Τώρα όσον αφορά στη διάγνωση , σημαντική εξέταση είναι η απλή ακτινογραφία των νεφρών ,ουρητήρων και κύστης ,το υπερηχογράφημα, αλλά και η πυελογραφία ενώ πάντα σχεδόν είναι απαραίτητο να γίνει κυστεοσκόπηση, να δούμε ενδοσκοπικά με ειδικό όργανο το κυστεοσκόπιο απ'ευθείας μέσα στη κύστη και προφανώς να πάρουμε βιοψίες, στην προσπάθεια να εντοπίσουμε την αιτία της αιματουρίας. Εδώ θα ήθελα να πώ οτι πολλές φορές μπορεί να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και να μην εντοπισθεί η αιτία της αιματουρίας, επιβάλλεται -και κυρίως ο γιατρός πρέπει να το θέσει-επανεξέταση του αρρώστου μετά απο τρίμηνο, γιατί είναι πιθανό μια οποιαδήποτε βλάβη -και κυρίως ένας καρκίνος του ουροποιητικού- η οποία δεν είναι εμφανής με τις διαγνωστικές δοκιμασίες το διάστημα αυτό να εξελιχθεί και να δώσει πιο έκδηλα συμπτώματα, πάνω στα οποία θα στηριχθεί η διάγνωση, και γι'αυτό δεν πρέπει εύκολα να θεωρήσουμε σαν υπεύθυνο αίτιο της αιματουρίας, απλές καταστάσεις όπως π.χ.ο προστάτης ,αλλά θα πρέπει να ξέρουμε ότι πίσω σχεδόν απο κάθε αιματουρία αποκρύπτεται συνήθως μία σοβαρή πάθηση.

Τι χρειάζεται να κάνει κάποιος που διαπιστώσει, δει αίμα στα ούρα ή νομίζει ότι είναι αιματηρά τα ούρα του ;

Α. Σίγουρα το πρώτο που έχει να κάνει είναι να συμβουλευθεί το γιατρό του και ακόμα καλύτερα ένα ειδικό γιατρό και δη Ουρολόγο. Δεν θα πρέπει να καθησυχάσει ακόμα και αν ο γιατρός του θεωρήσει ότι δεν πρόκειται για κάτι το σοβαρό, θα πρέπει να απαιτήσει και να αρχίσει ένα διαγνωστικό έλεγχο. Η θεραπεία της αιματουρίας συνδέεται άμεσα με την αιτία που την προκάλεσε. Κάθε προσπάθεια να θεραπεύσει κανείς την αιματουρία σαν σύμπτωμα, αδιαφορώντας για την κύρια πάθηση ,είναι όχι μόνο μάταιη αλλά και επικίνδυνη, γιατί με αυτόν τον τρόπο καθυστερεί η διάγνωση της πάθησης , που όταν φυσικά πρόκειται για κάποια κακοήθεια του ουροποιητικού, καταλαβαίνετε πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι. Αν η αιματουρία είναι μικρή πάντα όταν έχουμε πάει πριν στον γιατρό μας, δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι αλλά όπως είπαμε θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις για να μπει η διάγνωση, ενώ αν η αιματουρία είναι μεγάλη και συνοδεύεται απο πήγματα, θρόμβους αίματος, αυτά τα κομματάκια που αναφέραμε θα πρέπει να χορηγηθούν πολλά υγρά, είτε απο το στόμα ,είτε δια άλλης οδού ώστε να αυξηθεί η διούρηση, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την πήξη του αίματος και έτσι ξεπλένεται κατά κάποιο τρόπο το αποχετευτικό σύστημα. Παράλληλα και εφ'οσον υπάρχει αρκετή απώλεια αίματος, όταν κάποιος δηλ. έχει αυτά τα σημεία της βαρείας αιματουρίας για αρκετές ημέρες τότε πολύ πιθανό να χρειασθεί μετάγγιση. Αν τα αιμοπήγματα είναι πάρα πολλά και μεγάλα ώστε να προκαλούν δυσκολία στην ούρηση ,επώδυνη ούρηση ή και επίσχεση ούρησης δηλ. αδυναμία αποβολής των ούρων, τότε θα χρειασθεί να μπεί καθετήρας και να γίνουν πλύσεις με φυσιολογικό ορρό στην κύστη για την απομάκρυνση των αιμοπηγμάτων ,και αυτό τις περισσότερες φορές αρκεί για να σταματήσει μια αιμορραγία που προέρχεται απο την κύστη ή τον προστάτη. Σαν συμπέρασμα , το σημαντικό το οποίο θα πρέπει να συγκρατήσουμε είναι , ότι κάθε αιματουρία μικρή ή μεγάλη, αρχική ή τελική ,ανώδυνη ή επώδυνη, μπορεί να είναι η μοναδική εκδήλωση ενός όγκου του ουροποιητικού συστήματος, γι αυτό λοιπόν το πρώτο που έχει να κάνει είναι να απευθυνθεί στο γιατρό του ο οποίος θα τον παραπέμψει σε κάποιο ειδικό σε κάποιο ουρολόγο εν προκειμένω.

Ποίοι όγκοι του ουροποιητικού συστήματος προκαλούν πιο συχνά αιματουρία;

Α. Όπως ανέφερα όλες οι παθήσεις του ουροποιητικού ,και μέσα σε αυτές όλοι οι όγκοι του ουρογεννητικού μπορεί δυνητικά να προκαλέσουν αιματουρία , αλλά υπάρχουν ορισμένες κακοήθειες που σχεδόν αποκλειστικά εμφανίζονται με αιματουρία ,όπως για παράδειγμα ο καρκίνος της κύστεως, ενώ ο καρκίνος του προστάτη ,σπάνια θα εμφανισθεί με αιματουρία. Αναφερόμενος λοιπόν στον καρκίνο της κύστεως πρέπει να πούμε ότι είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος, ενώ υπάρχει μία υπεροχή των ανδρών έναντι των γυναικών , που φθάνει το 3:1 (2,7:1) ,περισσότερο πλήττονται οι άνδρες απο τις γυναίκες και ακόμα η πάθηση είναι πιο συχνή στη λευκή φυλή απο ότι στην μαύρη. Ο μέσος όρος ηλικίας της εμφάνισης (διάγνωσης) είναι τα 65 χρόνια και σχεδόν στο 85% απο αυτούς που διαγιγνώσκεται η πάθηση , ο καρκίνος περιορίζεται μέσα στην κύστη τοπικά και δεν έχει πάει ακόμα στους λεμφαδένες, ή σε απομακρυσμένες μεταστάσεις, αυτό είναι ένα πολύ ενθαρρυντικό σημείο.

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, κάποιες αιτίες που ενοχοποιούνται στον καρκίνο της κύστης;

Α. Όπως σε όλους τους καρκίνους ή στους περισσότερους απο αυτούς η ιατρική δυστυχώς δεν έχει βρει επακριβώς τους παράγοντες αυτούς που προκαλούν την καρκινογένεση, αλλά ξέρουμε απο έρευνες και στατιστικές ότι ορισμένες ουσίες κατηγορούνται ως άμεσα υπεύθυνες για την δημιουργία όγκου στη κύστη, με πρώτη εξ΄αυτών το κάπνισμα. Θα πρέπει να πούμε ότι στο 50% των ανδρών και στο 31% των γυναικών που εμφανίζεται καρκίνος στην κύστη , υπεύθυνος παράγων είναι το κάπνισμα.(έχουμε δει ασθενείς με όγκο κύστης που υποτροπιάζει πολλές φορές, μόλις διακόψουν το κάπνισμα να μην ξαναεμφανισθεί ο όγκος) και μάλιστα έχει σχέση δοσο-εξαρτώμενη δηλ. όσο περισσότερα τσιγάρα ημερησίως καπνίζει κάποιος τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος, ενώ αυξάνει κάθετα όταν προστεθούν κάποιοι άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες όπως η επαγγελματική έκθεση , που έχει σχέση με το περιβάλλον εργασίας δηλ. Υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που έρχονται σε καθημερινή επαφή με ουσίες που θεωρούνται υπεύθυνες στη πρόκληση καρκίνου της κύστης όπως είναι κομμωτές με τις χρωστικές βαφές που χρησιμοποιούν , αυτοί που επεξεργάζονται τα δέρματα, όσοι δουλεύουν στις χημικές βιομηχανίες, στα πετρελαιοειδή, στην επεξεργασία ελαστικών , επαγγέλματα που έχουν σχέση με την εκτύπωση αλλά και αγρότες με τα προϊόντα ψεκασμού που χρησιμοποιούν και τα φυτοφάρμακα .Ακόμα υπάρχουν ορισμένες ουσίες στις τροφές μας, όπως αυτοί που καταναλώνουν τεχνητές γλυκαντικές ουσίες-τις σακχαρίνες-πολύ της μόδας που χρησιμοποιούνται σε διάφορες δίαιτες έχει λεχθεί ότι μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο στη κύστη. Ακόμα υπάρχουν τοπικά προδιαθεσικά αίτια, όπως χρόνιες φλεγμονές που προκαλούνται είτε απο υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις και κυστίτιδες, είτε απο λιθίαση κύστεως-πέτρες στη κύστη-που αυξάνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση όγκου ουροδόχου κύστεως.

Ολοι οι όγκοι της ουροδόχου κύστης έχουν την ίδια πρόγνωση, ή φυσικά εξαρτάται απο το στάδιο ή κάποια άλλα χαρακτηριστικά;

Όπως αναφέρθηκε και προηγμένως το 85% των όγκων που παρουσιάζονται είναι εντοπισμένοι μέσα στην ουροδόχο κύστη και δεν έχουν δώσει μετάσταση στους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα, έτσι λοιπόν οι όγκοι της κύστης διακρίνονται σε καλοήθεις που είναι πολύ μικρό ποσοστό ενώ οι κακοήθεις με τη σειρά τους διακρίνονται στους επιφανειακούς, που δεν έχουν διηθήσει το τοίχωμα της κύστης, στους διηθητικούς ,αυτούς που έχουν πιάσει το τοίχωμα της κύστης αλλά δεν το έχουν περάσει και τέλος τους μεταστατικούς που αποτελούν το 15% περίπου, και έχουν φυσικά την χειρότερη πρόγνωση. Η διάκριση αυτή έχει μεγάλη σημασία, γι αυτό και την αναφέρω, για την πρόγνωση και φυσικά για την θεραπεία, δηλ. άλλη είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση όταν ένας όγκος είναι επιφανειακός και άλλη όταν είναι διηθητικός ή μεταστατικός. Όσον αφορά την εκδήλωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, είπαμε και προηγμένως ότι σχεδόν πάντα εμφανίζεται με αιματουρία , η οποία συνήθως έχει τους χαρακτήρες της ανώδυνης (δεν πονά) ολικής υποτροπιάζουσας αιματουρίας δηλ. κάποιος ουρεί 2-3 φορές αίμα δεν πονάει ,καθησυχάζει και δεν συμβουλεύεται το γιατρό με αποτέλεσμα μετά απο 1 χρόνο να εμφανισθεί πάλι αιματουρία ίσως βαρύτερη όταν ο όγκος έχει πλέον μεγαλώσει ,γι αυτό το ξαναλέω ότι κάθε αιματουρία, θα πρέπει να διερευνάται, θα πρέπει οπωσδήποτε να πηγαίνουμε στο γιατρό. Τώρα μπορεί σε άλλες περιπτώσεις εκτός απο την αιματουρία η εκδήλωση του όγκου της κύστης να είναι μία έντονη συχνουρία ή δυσκολία και πόνος στην ούρηση ή ακόμα υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, υποτροπιάζουσες κυστίτιδες, ενδεικτικό της φλεγμονής και της διήθησης του τοιχώματος της κύστης. Σε προχωρημένες καταστάσεις κάποιος μπορεί να έχει πιο έντονα συπτώματα που οφείλονται στη διήθηση όλου του τοιχώματος της κύστης όπως είναι το λίμνασμα των ούρων, κωλικός, πυρετός ,συμπτώματα δηλ. που απο πρώτη όψη δηλώνουν επέκταση του όγκου. Όσον αφορά τη διάγνωση, βέβαια που είναι ιατρικό κομμάτι, απαραίτητη εξέταση μεταξύ των άλλων είναι η κυστεοσκόπηση, με την οποία θα δεί ο γιατρός απ'ευθείας τη κύστη και προφανώς θα πάρει και βιοψίες και θα πιστοποιήσει την κακοήθεια του όγκου ή όχι.

επιφανειακός όγκος κύστης

Ε. Υπάρχει θεραπεία για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως

Α.Σχηματικά μπορούμε να πούμε οτι η θεραπεία είναι ανάλογη με τη φύση του όγκου δηλ. τους επιφανειακούς όγκους (μη μυοδιηθητικός καρκίνος κύστεως) τους αντιμετωπίζουμε μόνον με διουρηθρική αφαίρεση,δηλ. δια μέσου της ουρήθρας με ειδικό όργανο το κυστεοσκόπιο που έχει ένα ειδικό μαχαιρίδιο αφαιρούμε τον όγκο όσον το δυνατόν σε μεγαλύτερο βάθος και επαναλαμβάνω χωρίς τομή .Συνήθως αυτές οι διουρηθρικές εκτομές των όγκων συνοδεύονται απο ενδοκυστικές εγχύσεις φαρμάκων δια μέσου καθετήρα στην κύστη και πάντα φυσικά η έκβαση και η υποτροπή εξαρτάται απο το στάδιο και την φύση του όγκου.Τους διηθητικούς όγκους(μυοδιηθητικός καρκίνος κύστης), εκείνους που έχουν ακουμπήσει και εισχωρήσει στο μυικό τοίχωμα της κύστης ,συνήθως τους αντιμετωπίζουμε με ολική, ριζική κυστεκτομή.

διηθητικός όγκος κύστης

Τι σημαίνει αυτό; Αφαίρεση όχι μόνο του όγκου αλλά και όλης της κύστης , με υποχρεωτικό επακόλουθο την παροχέτευση των ούρων με κάποια άλλη τεχνική.Συνήθως φτιάχνουμε μια καινούργια κύστη απο κομμάτι εντέρου που παίρνουμε και το αποσωληνοποιούμε, δηλ. απο σωληνωτό σχήμα που έχει το κάνουμε σφαιρικό ούτως ώστε να δέχεται μεγάλη ποσότητα ούρων .Στους βαθιά διηθητικούς και μεταστατικούς όγκους που δυστυχώς έχουν τη χειρότερη εξέλιξη και πρόγνωση και έχουμε μικρά ποσοστά επιτυχίας, εφαρμόζουμε χημειοθεραπεία και τελευταία ανοσοθεραπεία πολλές φορες σε συνδυασμό ή όχι με ακτινοθεραπεία.Στις περισσότερες περιπτώσεις η ολική ,ριζική κυστεκτομή αποτελεί οριστική θεραπεία και. κάποιος μπορεί να απαλλαγεί για πάντα απο αυτό το πρόβλημα δηλ. απο τον καρκίνο, και αυτό είναι που πρέπει να μας μείνει.Είναι πολύ σημαντικό  να γίνει πρόωρη διάγνωση, προτού δηλ.ο όγκος ξεφύγει απο την κύστη. Τελειώνοντας απο όλα όσα αναφέρθηκαν σπουδαία σημασία έχουν η έγκαιρη και πρόωρη διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης στα πρώτα στάδια και η σωστή εκτίμηση του σταδίου γιατί απο αυτό θα εξαρτηθεί και η κατάλληλη θεραπεία που θα εφαρμοσθεί και μπορεί να είναι και οριστική.